S jak słowniczek

Astygmatyzm

Wada wzroku wynikająca z nieregularnej powierzchni rogówki lub soczewki oka. Pacjent z tą wadą wzroku widzi obraz nieostro, kontury przedmiotów i liter są rozmyte. W nocy odczuwa częściej pogorszenie jakości widzenia, a wokół źródeł światła dodatkowe odblaski. Nieskorygowany astygmatyzm może powodować bóle głowy. Astygmatyzm nie jest chorobą oczu.

Chirurgia refrakcyjna

Część chirurgii okulistycznej, polegająca na usuwaniu wad refrakcji (wad wzroku). Istnieje chirurgia refrakcyjna rogówkowa, gdzie zwykle przy użyciu laserów usuwane są wady wzroku (laserowa korekcja wzroku) oraz chirurgia refrakcyjna soczewkowa, która polega na wymianie własnej soczewki na nową (refrakcyjna wymiana soczewki) lub na włożeniu do oka dodatkowej soczewki (wszczep soczewki fakijnej).

Dalekowzroczność

Inaczej hypermetropia, to wada wzroku, w której promienie wpadające do gałki ocznej skupiają się za siatkówką. Najczęściej wada spowodowana jest za krótką gałką oczną. U małych dzieci wada ta występuje fizjologicznie. Wraz ze wzrostem gałki ocznej maleje. Dalekowzroczność powoduje gorsze widzenie przedmiotów położonych blisko. Obrazy dalekie pacjent widzi prawidłowo. Młode osoby mogą kompensować wadę akomodacją. Często jednak nieskorygowana nadwzroczność może powodować zmęczenie oczu, niechęć do czytania lub bóle głowy.

Jaskra

Schorzenie oczu polegające na postępującym uszkodzeniu nerwu wzrokowego, które doprowadza do całkowitej utraty wzroku. Na jaskrę narażone są szczególnie osoby z podwyższonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym, wysoką krótkowzrocznością oraz obciążone genetycznie.

Krótkowzroczność

Inaczej myopia, to wada wzroku, w której promienie ogniskowane są przed siatkówką. Zwykle krótkowzroczność wiąże się ze zbyt długą gałką oczną lub zbyt dużą siłą łamiącą układu optycznego. Krótkowzroczność powoduje gorsze widzenie przedmiotów położonych dalej. Obrazy bliskie pacjent widzi prawidłowo. Pseudokrótkowzroczność może być spowodowana nadmiernym napięciem akomodacji. Więcej o metodach hamowania krótkowzroczności przeczytasz TUTAJ.

Okulista

Lekarz specjalista zajmujący się diagnostyką i leczeniem chorób oczu ( np. zaćmy, jaskry, zapalenie spojówek itp.)

Optometrysta

Specjalista zajmujący się diagnostyką i korekcją wad wzroku, dobiera korekcję optyczną w postaci okularów oraz soczewek kontaktowych. Prowadzi terapię widzenia, ściśle współpracując z okulistą i ortoptystką. Może wykonywać badania i pomiary wymagane do wizyt kwalifikujących pacjenta do chirurgicznych metod korekcji wad wzroku.

Ortoptystka

Zawód ortoptystki jest integralną częścią okulistyki i strabologii. Zajmuje się diagnozowaniem i rehabilitacją zaburzeń widzenia u dzieci i dorosłych, w szczególności leczeniem zeza i niedowidzenia. Dobiera pomoce optyczne.

Optyk

Specjalista zajmujący się wykonywaniem okularów na podstawie recepty wystawionej przez okulistę, optometrystę lub refrakcjonistę. Dokonuje również napraw i konserwacji np. uszkodzonych okularów, regulacji opraw.

Ortokorekcja

Niechirurgiczna, odwracalna metoda korekcji i kontroli krótkowzroczności za pomocą specjalnie zaprojektowanych soczewek, które pacjent nosi podczas snu.

Plamka żółta

Centralna część siatkówki, która zapewnia największą ostrość widzenia. W jej wnętrzu znajdują się fotoreceptory odpowiedzialne za widzenie kontrastowe i rozpoznawanie barw.

Polaryzacja

Zjawisko polaryzacji wykorzystuje się w specjalnych filtrach w okularach przeciwsłonecznych. Redukuje odblaski i efekt olśnienia po odbiciu światła od powierzchni płaskich, gładkich: woda, mokra nawierzchnia, śnieg. Polaryzacja szczególnie przydatna m.in. dla kierowców, wędkarzy, pilotów.

Presbiopia

Starczowzroczność, jest naturalnym procesem starzenia się oka. Polega na stwardnieniu soczewki, która w młodości jest elastyczna i przezroczysta dzięki czemu dobrze widzimy na różne odległości. Pierwsze objawy pojawiają się już w wieku 40 – 45 lat. Wada wymaga dodatkowej korekcji na bliskie odległości.

Refrakcjonista

Specjalista po ukończonym kursie refrakcji zajmujący się doborem korekcji okularowej.

Stożek rogówki (keratokonus)

Postępująca choroba rogówki polegająca na zmianie jej kształtu na stożkowaty, nieregularny. Dochodzi do ścieńczenia środkowej lub paracentralnej części rogówki. Jest to choroba, która zwykle zaczyna się w okresie dojrzewania i postępuje w różnym tempie. Zwykle dotyczy obu oczu. Leczenie, w zależności od stopnia zaawansowania stożka polega na doborze okularów, soczewek kontaktowych miękkich lub twardych. Chirurgiczna metoda leczenia stożka rogówki to zabieg tak zwany cross-linking.

Strabologia

Dziedzina okulistyki zajmująca się diagnostyką i leczeniem zeza.

Skrzydlik

Włóknisto-naczyniowa trójkątna błona, która narasta stopniowo na rogówkę w obrębie szpary powiekowej. Najczęściej występuje u osób narażonych na ekspozycję słoneczną w suchym i wietrznym klimacie oraz pracujących w kurzu i pyle. Może powodować zaburzenia widzenia. Usuwany jest operacyjnie.

Wady refrakcji

Czyli wady wzroku, to zmiany w oku, które powodują, że obraz ogniskowany jest przed lub za siatkówką. Pacjent bez okularów, bądź soczewek widzi zamazany, nieostry obraz. Wyróżniamy trzy podstawowe wady wzroku: nadwzroczność, krótkowzroczność oraz astygmatyzm.

Zaćma

Zwana także kataraktą, to najczęstsza choroba soczewki, polegająca na jej zmętnieniu. Może być wrodzona lub nabyta. Obecnie najczęściej obserwujemy przymglenie soczewki związane z wiekiem, tzw. zaćmę starczą. 

Zespół suchego oka (ZSO)

Schorzenie oczu powodujące duży dyskomfort u pacjentów. Pacjenci cierpiący na ZSO zgłaszają uczucie piasku pod powiekami, zaczerwienienie oczu, suchość oczu, pieczenie lub nadmierne łzawienie, dyskomfort podczas mrugania, światłowstręt. Może przebiegać jako postać izolowana lub może być związany z innymi chorobami układowymi jak zespół Sjogrena czy reumatoidalne zapalenie stawów. Nieleczone schorzenie może prowadzić do przewlekłego zapalenia spojówek i rogówki.

Zez

Nieprawidłowe ustawienie oczu, spowodowane zaburzeniami widzeniami obuocznego lub nieprawidłową kontrolą ruchomości gałek ocznych na poziomie połączeń nerwowo-mięśniowych. Leczenie zeza rozpoczyna się od badania wzroku, doboru odpowiedniej korekcji wady refrakcji po badaniu okulistyczny i optometrycznym. Optometrysta we współpracy z ortoptystką zleca terapię widzenia, która jest konieczna do wyleczenia często współistniejącego niedowidzenia. Odpowiednie ćwiczenia prowadzone przez pacjenta w domu i gabinecie ortoptycznym mają na celu uzyskanie prawidłowego widzenia obuocznego (mózg uzyskuje pojedyncze wrażenie wzrokowe). W niektórych przypadkach niezbędny jest zabieg operacyjny.